De diagnostiek bij mannen die mogelijk prostaatkanker hebben wordt anders. Dat meldden de NOS journaals vanmorgen en ook net het 20u journaal. Er zal nu eerst een MRI scan worden gemaakt en aan de hand daarvan zal worden beslist of er in de prostaat geprikt moet worden. Daardoor zal bij veel mannen zo’n pijnlijk onderzoek niet nodig zijn.
“Door de MRI-scan worden inderdaad minder mannen in de prostaat geprikt. Maar, als ze geprikt moeten worden, worden ze wel vaker geprikt. “
Dat laatste werd niet verteld. Er staan nog een paar fouten in het bericht. Dat is vervelend. Want ik heb vandaag op het spreekuur aan een aantal mannen al uit moeten leggen wat er wel in de nieuwe richtlijn staat.
Hoe gaat het op dit moment? Standaard wordt een echo van de prostaat gemaakt. met diezelfde echo kan vervolgens weefselonderzoek worden verricht. Volgens het bericht worden er op nu nog 12 weefselstukjes afgenomen. Dat klopt niet, want dit hangt af van het formaat van de prostaat met een minimum van 8.
MRI van de prostaat
Prostaatkanker gedraagt zich bij heel veel mannen relatief goedaardig (de poesjes, ik heb daar eerder over geschreven). Andere prostaatkankers gedragen zich veel agressiever: de tijgers. Met een MRI scan van de prostaat kun je veel beter dan met de echo vaststellen 1) of er kanker is en 2) of je met een poesje of een tijger van doen hebt. Dat is de belangrijkste reden om de richtlijn aan te passen. Die zekerheid is trouwens geen 100%. Ook de MRI scan kan tijgers missen. De uitslag van een prostaat MRI wordt weergegeven in een PI-RADS score. PI-RADS 1 en 2 noemen we normaal. PI-RADS 3-5 noemen we afwijkend. De kans dat een man prostaatkanker heeft neemt toe van PI-RADS 3 tot 5. En ook de kans dat het een tijger is, neemt toe van PI-RADS 3 tot 5.
Minder prikken?
in het bericht staat letterlijk …Verder zijn bij de ‘gerichte prik’ nog maar drie naalden nodig in plaats van twaalf… Dit klopt niet en dat vind ik echt misleidend. Wat zegt de nieuwe richtlijn?
Oftewel – in normaal Nederlands – als je in de prostaat prikt, prik je niet alleen in het gebied dat op de MRI afwijkend is, maar doe je ook de standaardbiopten. Dat zijn dus die minimaal 8 biopten waar ik het al over had. Dat betekent al gauw 11 biopten of soms nog meer als er meerdere afwijkingen in de prostaat zichtbaar zijn. Door de MRI worden inderdaad minder mannen geprikt. Maar als ze geprikt worden, worden ze juist vaker geprikt dan voorheen!
Kleinere ergernissen
Er wordt gesuggereerd dat de uitslag nu maanden duurt. Dat klopt helemaal niet. De termijn waarin een man de uitslag te horen krijgt, zal niet wezenlijk veranderen.
In veel ziekenhuizen – waaronder ook mijn eigen ziekenhuis – is de werkwijze met MRI al een paar jaar gangbaar. Hoe gaat dat in z’n werk?
- Bij verhoogd PSA wordt met de vinger naar de prostaat gevoeld (rectaal toucher). Ook wordt meestal een prostaatecho gemaakt.
- Met deze gegevens wordt de prostaatwijzer ingevuld. Aan de hand hiervan wordt bepaald: wel of niet een MRI?
- Als een MRI is gemaakt wordt opnieuw de prostaatwijzer ingevuld. Aan de hand hiervan wordt bepaald: wel of niet weefselonderzoek?
- Als weefselonderzoek wordt verricht en de MRI is afwijkend, worden zowel gerichte als standaardbiopten genomen.
Weefselonderzoek van de prostaat via de endeldarm is inderdaad onaangenaam. We kunnen verdoving geven, maar gevoelloos is het zeker niet. De pijn die mannen ervaren varieert behoorlijk. De belangrijkste complicatie is een infectie. Mannen krijgen rondom het onderzoek antibiotica. Desondanks krijgt ongeveer 2-4% een infectie waarvoor ziekenhuisopname nodig is. Daarom gaan steeds meer ziekenhuizen over naar een andere route: via het perineum. Dat is het gebied tussen de endeldarm en de balzak. Daarmee is het risico op infecties bijna nul. Verdoving is wel altijd nodig.
conclusie
Door MRI prostaat minder prikken in de prostaat! Het klopt. Minder mannen hoeven geprikt te worden.
Door MRI prostaat minder prikken in de prostaat! Het klopt niet. Als je geprikt wordt, word je vaker geprikt dan voorheen.
Arjen Noordzij 